Thông điệp gửi tới Andy Gray: Stoke City có thể làm được gì trước Barca ?
Barcelona đối đầu với Stoke City. Một trận đấu diễn ra giữa một bên là CLB có lối chơi biến hóa ở đẳng cấp cao mà mỗi trận đấu của họ là một màn vũ đạo balê đặc sắc. Và ở phía bên kia là CLB có lối chơi thực dụng với một đội hình đậm chất thể lực và cơ bắp. Vậy họ sẽ đối phó với nhau như thế nào?
Mỗi CLB đều có lí do riêng để lựa chọn một trường phái bóng đá thích hợp cho mình. Các cầu thủ nên chơi bóng như thế nào là tùy thuộc vào quan điểm riêng của mỗi người. Chính vì nó quá đa dạng như vậy cho nên sẽ có rất nhiều phong cách thi đấu, cách sắp xếp đội hình và tư duy chiến thuật tùy theo sự nhìn nhận của mỗi chúng ta. Và thế là lại nổ ra cuộc tranh cãi xem phong cách thi đấu nào hay hơn. Những người am hiểu về giải vô địch La Liga thường là những người thích các chiến thuật thi đấu tấn công cởi mở nhiều chạm. Và tuyên bố rằng trường phái của họ mới là túc cầu giáo đích thực. Trong khi đó những người hâm mộ bóng đá Anh thì ngược lại. Họ chê bai lối chơi chuyền bóng rườm rà và thích chuyển kênh để xem những trận đấu mang tính thực dụng, theo phong cách dồn ép nhau đến nghẹt thở đặc trưng của các CLB Anh hơn. Tuy nhiên đây chỉ là một cách nhìn khái quát, và nó không phản ánh chính xác các CLB có lối chơi mang sắc thái của cả 2 phong cách trên. Trong thực tế vẫn có những CLB đang thi đấu ở giải ngoại hạng Anh có lối chơi tinh tế và ngược lại vẫn có những CLB đang thi đấu ở giải vô địch La Liga có lối chơi dựa trên sức mạnh và tốc độ. Tuy nhiên thực tế đó cũng không đánh bật được cái nhìn rập khuôn của mọi người là bản chất của giải vô địch EPL là tính thể lực và sự thực dụng còn bản chất của giải vô địch La Liga là tính tự do và sự cởi mở.
Bóng đá ban đầu là một môn thể thao bạo lực và tốc độ nhưng nhờ có những người Châu Mĩ La tinh mà nó đã trở thành một môn thể thao của cái đẹp. Điều nghịch lí này thú vị thay lại đóng một vai trò trung tâm trong môn thể thao vua! Bởi mặc dù trong bóng đá các tố chất thể lực và tốc độ là rất cần thiết, nhưng việc sử dụng đầu óc và sự tinh tế cũng có tầm quan trọng không kém. T
rải qua những thăng trầm trong lịch sử hơn một thế kỷ của bóng đá người ta đã có thể rút ra một kết luận, sự tinh tế và chất kĩ thuật không phải luôn là những thứ mong manh dễ vỡ trước lối chơi tốc độ và sức mạnh bạo lực, liệu đã có mấy ai trong chúng ta có thể hiểu được điều này?
Mới đây Andy Gray, một tay bình luận viên bóng đá của kênh thể thao Sky Sports đã làm dấy lên cuộc tranh cãi xung quanh một vấn đề là liệu Barca và Messi có thể đối phó với thứ bóng đá có bản chất cơ bắp ở giải vô địch EPL hay không. Hắn ta phát biểu:
“Tôi không biết là Barcelona đã có bao giờ từng đặt chân đến một SVĐ nào như Britannia và chịu đựng sự tấn công dữ dội bằng những cú ném biên dài và những quả đá phạt trực tiếp từ đội bóng của HLV Tony Pulis chưa? Hay họ cũng chỉ có thể thi đấu như Blackburn Rovers rồi bị đánh bại bằng những đường chuyền dài vào thẳng vòng cấm địa đội mình.”
Vậy trong thực tế Barca có thể đối phó với những đối thủ có lối chơi như Stoke City không?
Barcelona đã từng thi đấu trong những trận đấu ở Nga, trên những mặt sân tuyết trắng xóa và trong điều kiện thời tiết gần như băng giá, và nó lạnh hơn rất nhiều so với điều kiện thời tiết ở SVĐ Britannia. Anh chỉ có thể hạ được đối thủ ở cùng đẳng cấp với mình. Vì vậy rõ ràng là cuộc đụng độ giữa Stoke City và Barca không phải là vấn đề của Barca mà là vấn đề của Stoke City, anh cứ việc giành suất tham dự UEFA Champions League và rồi chúng ta sẽ nói chuyện. Thế nhưng ngay cả nếu như bây giờ Stoke City có cơ hội để được thi đấu với Barca thì liệu Stoke City có đủ trình để chống trả với sức tấn công của Barca không? Stoke City có thể đối phó với những đối thủ có lối chơi dựa trên những đường chuyền dài vượt tuyến, nhưng liệu họ có khả năng ngăn chặn được những vũ điệu liên miên bất tuyệt và đẳng cấp kĩ thuật trong lối chơi của Barca vào thời điểm này hay không? Và sau đây chúng ta sẽ cùng phân tích điều đó.
Nếu giả sử trận đấu giữa Stoke City và Barca là có thật thì tất nhiên là nó sẽ diễn ra trong vòng 90 phút. Vậy tốt nhất là chúng ta nên vạch ra một kịch bản khả dĩ cho mỗi đội trong cuộc đối đầu này.
Hệ thống chiến thuật tổng quát:
FC Barcelona:
• Đội hình 4-3-3 cơ động.
• Lối chơi dựa trên sự kiểm soát bóng với những đường chuyền ban ngắn, sử dụng khoảng trống trên sân để tạo ra những cơ hội ghi bàn rõ ràng bằng lối chơi mang tính xây dựng cao.
• Phòng thủ bằng cách ngăn không cho đối phương có bóng, tạo sức ép mạnh mẽ khi mất banh và làm chậm thời gian tố chức tấn công của đối thủ.
• Đội hình dâng cao không để bất kì khoảng trống nào cho đối phương, bố trí những cầu thủ có thể tạo ra sức ép cao trong khu vực tranh chấp bóng và hạn chế các góc chuyền của các cầu thủ đối phương.
• Là một CLB có lối chơi biến hóa nhất thế giới vào thời điểm này.
Stoke City:
• Đội hình 4-4-2 mang hơi hướm truyền thống.
• Phòng thủ số đông trước khung thành và sử dụng những pha tắc bóng rắn không khoan nhượng.
• Phòng thủ sâu trên phần sân nhà và tiến hành phản công nhanh bằng những đường chuyền dài tập trung vào tuyến trên để các tiền đạo giữ bóng và chờ đồng đội lên tham gia tấn công.
• Có những cầu thủ mạnh mẽ và nhanh nhẹn hoạt động ở 2 biên chuyên thực hiện những đường chuyền vào khu vực cấm địa đối phương và mạnh về dàn xếp chiến thuật (chọn vị trí).
Đội hình dâng cao của Barca đối đầu với đội hình phòng ngự lùi sâu của Stoke City
Chúng tôi là những người kiểm soát bóng:
Kiểm soát bóng là một điều không có giá trị mấy trong môi trường bóng đá Anh. Các CLB ở Anh chỉ giữ bóng trong một khoảng thời gian tối thiểu với mục tiêu là đưa bóng tới vòng cấm địa đối phương càng nhanh càng tốt. Nhưng trong trận đấu với Barca, Stoke City sẽ phải đối mặt với một đội bóng lấy việc kiểm soát bóng làm tôn chỉ của mình. Khi trọng tài thổi còi cho trận đấu bắt đầu thì Stoke City sẽ có rất ít thời gian cầm bóng. Những hậu vệ trong đội hình Barca nói về mặt kĩ thuật thì không phải chỉ có Pique hay Puyol mà chính các cầu thủ như Messi, Villa và Pedro cũng sẽ thực hiện nhiệm vụ phòng ngự. Khi Barca không có bóng, nhiệm vụ chính của 6 cầu thủ tuyến trên là phải lấy được bóng. Để thực hiện nhiệm vụ đó một cách hiệu quả, các cầu thủ tuyến dưới của Barca sẽ dâng lên gây sức ép và khu vực tranh chấp bóng sẽ được chia đều một cách có hiệu quả cho các cầu thủ với khoảng cách rất gần nhau.
Những đội bóng dựa nhiều vào lối chơi thực dụng dành ra một khoảng thời gian tương đối rất nhỏ cho việc kiểm soát bóng. Vì vậy một thử thách cho Stoke City là phải ngăn không cho Barca có bóng và nếu để mất bóng thì phải tìm cách thu hồi lại ngay. Cả 2 nhiệm vụ này đều rất khó nếu tính đến sự khác biệt về phẩm chất kĩ thuật giữa 2 đội và khả năng duy trì sự kiểm soát bóng cực kì hiệu quả của Barca. Những con số thống kê cho thấy tỉ lệ kiểm soát bóng trung bình của Barca trong mùa giải này là 72%.
Barca chỉ đơn giản là ngăn không cho đối phương đoạt bóng và hạn chế những khả năng tấn công của đối thủ. Họ cũng làm đối phương kiệt sức bằng cách làm cho họ nản lòng (hay ức chế) bằng những pha đan bóng liên tục. Với một tỉ lệ kiểm soát bóng thấp và có rât ít thời gian hoạt động bên phần sân Barca như vậy thì rất khó để tưởng tượng ra những cú ném biên dài của Delap có thể làm được trò trống gì trong trận đấu này. Trong những trận đấu có tỉ lệ kiểm soát bóng cân bằng giữa 2 bên, Stoke City còn có thể hi vọng có được hơn 20 những pha ném biên hay phạt trực tiếp nhưng điều đó là không thể trong trận đấu với một đối thủ như Barca. Theo thống kê trong 6 trận đấu ở giải vô địch La Liga từ tháng 10 đến tháng 11 năm 2010, Barca chỉ để các đối thủ tạo ra 9 cơ hội tấn công trong tất cả 6 trận đấu.
Stoke City tấn công trước sự phòng thủ của Barca:
Là một CLB Anh điển hình, cách tấn công của Stoke City rất thực dụng và dựa trên những đường chuyền bóng bổng vào vị trí của những cầu thủ của Stoke City trong vùng cấm địa đối phương. Những pha tấn công như vậy đều có thể phán đoán được và để chống lại chúng thì điều quan trọng là phải có một mẫu cầu thủ tương đồng tại trung tâm hàng phòng ngự. Nếu hàng phòng ngự hiện nay của Barca phải đối đầu với kiểu tấn công của Stoke City thì sẽ chỉ có một bên giành được chiến thắng. Và các hậu của Barca như Puyol và Pique sẽ có rất ít cơ hội giành chiến thắng trong các pha tranh chấp với các tiền đạo của Stoke City vì họ đều là những tiền đạo cao to và có khả năng không chiến rất tốt.
Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là Barca không thể giải quyết những mối đe dọa lâu lâu mới xuất hiện một lần như vậy. Nếu như chiến thuật tấn công theo kiểu dùng rất nhiều đường chuyền dài từ phần sân nhà hướng vào vị trí cuả những trung phong to lớn được xem là rất hiệu quả, thì ngược lại nó cũng mất đi tính hiệu quả nếu thiếu đi sự chính xác. Vì để có được một đường chuyền thành công đến mục tiêu thì trước tiên cầu thủ thực hiện đường chuyền đó phải có khả năng thực hiện những đường chuyền kiểu như vậy. Hơn nữa, cầu thủ đó phải có khả năng làm được điều này dưới một áp lực lớn. Còn nếu chiến thuật tấn công chỉ là treo những quả bóng vào khu vực có các tiền đạo, vậy thì nó sẽ trở thành một trò chơi may rủi ngược lại với chiến thuât hiệu quả nhưng cần đến sự chính xác. Điều này không có nghĩa là tài năng của những tiền vệ Stoke City quá yếu kém. Nhưng thực tế là hiếm có cầu thủ nào có thể thực hiện được những đường chuyền như vậy (mẫu cầu thủ kiến tạo lùi sâu) một cách chính xác từ sâu trong phần sân nhà và Stoke City thì rất yếu về khoản này.
Stoke City thường xuyên tổ chức phòng ngự chiều sâu với 2 lớp, mỗi lớp gồm có 4 cầu thủ đứng sát vào nhau. Điều này làm cho mỗi pha phản công của Stoke City phải được phát động từ rất sâu trên phần sân nhà và nó sẽ làm giảm đi sự chính xác đồng thời tạo cho các hậu vệ Barca có nhiều cơ hội hơn để cô lập các cầu thủ phản công của Stoke City.
Nếu ai còn băn khoăn về khả năng chống bóng bổng của Barca thì họ nên xem lại trận đấu giữa Barca và Athletico Bilbao – CLB có sự hiện diện của sát thủ Fernando Llorente, đây là một mẫu trung phong không ngại oanh tạc khung thành đối phương từ trên không.
Nhưng điều quan trọng là cách phòng thủ của Barca không phải là một kiểu phòng thủ theo kiểu truyền thống. Tức là Barca không chỉ bố trí các hậu vệ hoặc tiền vệ dày đặc theo khu vực và tổ chức bắt người trong vòng cấm địa. Thay vào đó Stoke City sẽ phải chống lại một hệ thống phòng ngự gắn kết rất khác biệt – một kiểu phòng ngự mà họ chưa bao giờ gặp phải.
Chiến thuật phòng ngự của Stoke City:
Stoke City có cơ hội tốt nhất cho mình để ngăn chặn Barca nếu họ quyết định phòng ngự sâu và với một sự tuân thủ kỉ luật chiến thuật nghiêm ngặt mà Inter đã từng sử dụng để đối phó với Barca trong trận bán kết UCL 2010. Nhưng Stoke City không phải là Inter và khả năng họ có thể duy trì được kỉ luật chiến thuật trong suốt 90 phút là một điều rất khó xảy ra.
Trong những trận đấu với các CLB như Barca, Stoke City sẽ có 2 phương án để lựa chọn. Lùi sâu về phần sân nhà và tổ chức phòng ngự số đông hoặc là gây áp lực và phá lối chơi của Barca. Và cả 2 phương án đó Stoke City đều quá bất lợi.
1. Nếu lùi sâu về phần sân nhà có nghĩa là sẽ có ít khoảng trống phía sau hàng phòng ngự hơn để cho Barca tấn công nhưng ngược lại cũng sẽ có rất ít cơ hội để tổ chức phản công.
2. Việc gây sức ép lên các cầu thủ Barca sẽ kéo hàng phòng ngự của Stoke City dâng lên cao và mở ra các khoảng trống phía sau lưng - đó chính là điều Barca mong muốn.
Có thể dùng những pha tắc bóng thô bạo để ngăn chặn Barca không?
Đã có nhiều người quá ấu trĩ khi cho rằng biện pháp chơi rắn có thể ngăn chặn một CLB có lối chơi kĩ thuật. Họ thường nhận xét chung chung là các hậu vệ đã không sử dụng lối chơi rắn để ngăn chặn các cầu thủ Barca và đã để mặc cho họ khống chế bóng.
Việc thực hiện các pha cản phá trong khi bóng được chuyền nhanh chóng khắp mặt sân với một số lần chạm tối thiều là một nhiệm vụ gần như bất khả thi. Trong thực tế Barca sẽ không mong gì hơn là các hậu vệ của Stoke City chui ra khỏi những cái mai rùa của mình, hay nói cách khác là, vì chỉ có như vậy họ mới có thể tìm ra được những khoảng trống phía sau lưng hàng hậu vệ của Stoke City. Nếu như Stoke City sử dụng một nhúm các cầu thủ phòng ngự có nhiệm vụ là dùng hết sức mình hùng hục tranh cướp bóng thì một cầu thủ có kĩ thuật của Barca có thể dễ dàng đánh lừa họ và phá vỡ thế cân bằng trong phòng ngự của Stoke City. Đó chính là một trong những mục đích chính ẩn chứa trong những đường chuyền có khoảng cách chưa tới 3m của Xavi và Busquets ở khu vực giữa sân. Vì các tiền vệ Barca muốn các hậu vệ đối phương lao về phía họ. Đó là lí do họ luôn đổi góc chuyền bằng những đường chuyền ban ngắn để tìm cách thu hút lớp phòng thủ thứ hai của đối phương. Từ đó tạo ra khoảng trống giữa các tuyến;
[ame="http://www.youtube.com/watch?v=19sUYW04nOI"]http://www.youtube.com/watch?v=19sUYW04nOI[/ame]
Một đội bóng có lối chơi tấn công kĩ thuật chỉ có thể bị ngăn chặn một cách toàn diện bằng một phương pháp phòng ngự dựa trên một triết lí tương đồng. Đó chính là kiểu phòng ngự kĩ thuật đòi hỏi phải có sự kết hợp giữa sức mạnh và đầu óc giống như lối phòng thủ đặc trưng của các hậu vệ người Ý danh tiếng.
Tác giả Jonathan Wilson trong một quyển sách của mình có tên là “Inverting the Pyramyd” (lật ngược kim tự tháp) kể lại rằng, người Anh đã từng nghĩ họ có thể đánh bại đội tuyển Hungary thần thánh của bộ tứ huyền ảo Jozsef Bozsik, Nandor Hidegkuti, Sandor Kocsis và Puskas bằng những pha chuồi bóng thô bạo.
“Những ảo thuật gia bóng đá siêu hạng Hungary có thể bị ngăn chặn bằng những cú chuồi bóng mạnh mẽ” – Đó là câu Frank Coles đã viết trên tờ Daily Telegraph trước trận đấu Hungary hạ nhục Anh với tỉ số 7-1 vào năm 1954.
Những hậu vệ vĩ đại trong lịch sử bóng đá thế giới được ngưỡng mộ không phải vì sự thô bạo hay băm bổ, nhưng là vì khả năng phòng ngự thông minh của họ. Mỗi một pha tấn công trong bóng đá cũng giống như một người chơi cờ vua cố gắng tung ra những thế cờ khó để đánh lừa đối thủ, vậy để đối phó với nó thì tương tự ở chiều ngược lại sự tổ chức phòng ngự cũng cần phải giống như một người chơi cờ vua có đủ khả năng để đối phó với những thế cờ tấn công của kẻ ở phía đối diện. Những đội bóng như Barca là những đội bóng có lối chơi theo kiểu cố gắng mở khóa bức tường phòng ngự của đối phương, họ muốn tìm ra phương cách để mở khóa chứ không phải dùng sức mạnh để đâm đầu vào bức tường đó. Với tất cả sự tôn trọng dành cho Andy Gray, tôi chỉ muốn nhắn gửi tới ông một thông điệp:
"Mọi việc không chỉ đơn giản là mang ra một đội bóng nào đó có lối chơi tranh chấp mạnh mẽ và cơ bắp là có thể đe dọa được một CLB có lối chơi thông minh như Barca đâu, thưa "Ngài" ".
Kết quả cuối cùng:
Không có một thống kê thực tế nào để dự đoán chuyện gì sẽ xảy ra nếu Barca đến làm khách trên sân của Stoke City. Mọi người đều có quyền có ý kiến của riêng mình. Bóng đá là một môn thể thao của cả thế giới và nó cũng là một trò chơi mà những kẻ ở chiếu dưới đôi khi vẫn có thể làm nên những chiến thắng bất ngờ. Nhưng điều đáng bàn ở đây chính là câu nói của Andy Gray nghe sao mà giống một cách tệ hại với câu nói mà Frank Coles đã thốt lên vào năm 1954 trước trận đấu giữa Anh và Hungary:
“Những ảo thuật gia bóng đá siêu hạng Hungary có thể bị ngăn chặn bằng những cú chuồi bóng mạnh mẽ.”
Và kết quả cuối cùng thì ai cũng đã rõ…
PDDK1987 (Dịch theo bài viết của Aaron Schweitzer)